آیا سبک زندگی بدون تعریف اصل زندگی تعریف می شود؟
هر کسی با خیال یا واقعیت به زندگی خود معنی می دهد؛ معنایی که حداقل رابطه «سبک زندگی» را با سایر پدیده ها و مفاهیم همجوار نشان می دهد. مدل زندگی و رفتارهای اجتماعی ما نتیجه تفسیر ما از زندگی است و هر هدفی که برای خود ترسیم می کنیم به طور طبیعی یک سبک زندگی به ما پیشنهاد می دهد و دربرگیرنده تمام ابعاد زندگی اعم از انتخابهای ازدواج، مسکن، پوشش، تفریح، شغل و رفتارهای ما -چه فردی و چه خانوادگی و اجتماعی- است. مدل زندگی فعلی ما تنها شکل موجود برای زندگی نیست و دائم ذهن ما و محیط پیرامون ما در حال تحول هستند؛ گاهی تغییرات مثبت و گاهی منفی.
میتوان دو دیدگاه اصلی را در نظر گرفت که انسانها هر کدام بسته به برخورداری از شاخص های هر کدام، نسبت به این دو محور نزدیک یا دور می شوند :
۱. جهان‌بینی مادی: نفی خدا و ماورای طبیعت که در این دیدگاه هیچ آفریننده دارای ادراک و شعوری وجود ندارد و پایان انسان مرگ و نابودی است. معتقدین به این دیدگاه می گویند که فقط چیزهایی واقعی هستند که در عالم ماده وجود دارند و پایه های این تفکر حول محور سود و منفعت می گردد. در این جهان بینی ایثار و انفاق حماقت است و کارهایی که به نفع دیگران باشد بیهوده است و فقط در صورتی می توان به دیگران کمک کرد که سود بیشتری نصیب خود انسان شود. این سبک زندگی را در حکومت های غربی به وضوح می توان دید اما در دل ملت هایشان حتی اگر با دین و مناسک خاصی آشنایی نداشته باشند، روح خداجویی و فعالیت های خیرخواهانه کمابیش وجود دارد و می توان گفت انسانهای اندکی هستند که لائیک به تمام معنا و منکر عالم غیب و ماورای ماده باشند.
۲. جهان‌بینی الهی: تعریف این تفکر از زندگی در دنیا کاملا مردود کننده نگرش جهان بینی مادی است؛ این تفکر زندگی واقعی را زندگی اخروی می داند و معتقد است زندگی دنیا ابزاری است که باید از آن نهایت استفاده را برد برای رسیدن به عالم آخرت و حیات ابدی و خوشی و ناخوشی دنیا را متاثر از بودن یا نبودن امکانات مادی نمی داند. این جهان بینی استفاده از مواهب مادی در حد نیاز را مورد اشکال نمی داند، بلکه برای ضرورت و مقتضای تداوم حیات مادی لازم می داند؛ ولی هرگونه دلبستگی و توجه افراطی بدان را نکوهش کرده است.
حضرت على (علیه السلام): همانا دنیا آخرین دیدرس انسان کور است و فراتر از آن را نمى‌بیند، اما شخص بینا و با بصیرت نگاهش را از دنیا فراتر مى‌برد و مى‌داند که سراى حقیقى در وراى این دنیاست. پس بینا از دنیا دل برکَند و کور به آن روى آورد. شخصِ با بصیرت از آن توشه بر مى‌دارد و کور براى آن توشه فراهم مى‌آورد. (نهج‌البلاغه، خطبهی ١٣٣)
در جهان‌بینی الهی، هر زیستنی زندگی نیست، بلکه باید برخی اقتضائات مانند خداشناسی و توحید در آن باشد و برخی موانع همچون ذلت‌پذیری و معصیت در آن نباشد تا بتوان اسم زندگی بر آن گذاشت. زندگی شاداب و سالم، یک زندگی رفاه زده و افراطی نیست بلکه اجتناب از تجمل گرایی و اشرافی گری آرامش بدنبال دارد و حتی توصیه شده که از دوستی با افرادی که جهان بینی مادی دارند حذر کنید چون هوس را بر خود چیره کرده اند و این حس مسری ممکن است در شما هم تاثیر بگذارد.
سبک زندگی در ایران در صدسال گذشته دچار تحولات ریشه داری گردیده است و مسأله پذیرش، رد و یا همزیستی میان فرهنگ سنتی–اسلامی ایرانی و فرهنگ غربی و اروپایی دائما مورد بحث بوده است. متفکران غربی اذعان دارند که غرب کوشیده است تاریخی جدید با هویتی جدید را برای انسان رقم بزند و در ایران هم عده ای که بیشتر به جریان روشنفکری شهرت دارند به نام پیشرفت و توسعه و نفی عقب ماندگی سعی می کنند اندیشه های حاصل از گسترش بینش غربی را رواج دهند. در مقابل عده ای دیگر راه های میانه را عنوان می کنند و برخی به نفی مدرنیته و رد کامل آن روی آوردند که هیچ کدام از ایشان به راهکار درخوری برای این دوران گذار دست نیافته اند و به حد طرح مسئله اکتفا کرده اند.
مواجهه تمدن ایرانی اسلامی با تمدن غرب، تحولات بسیاری را در تمام شئونات جامعه ایرانی موجب شده و «چرا»هایی را بوجود آورده است. وقتی شیوه زندگی را بدون باطن در نظر بگیریم دچار یک سبک مصرف گرایی می شویم که آفت سست شدن فرهنگ های اصیل را بدنبال دارد و زندگی شبه مدرنیته و لذت گرا، درصد یأس و پوچ گرایی را در افراد بالا برده که با سبک زندگی اخلاقی و آمیزه های دینی و عقلی ما در تضاد است. توسعه و سازندگی بعد از جنگ با شعار رفاه برای همه به نفی ارزشهای جهادی و انقلابی و ساده زیستی انجامید و هجوم اندیشه های غربی را در پی داشت و می توان گفت که تزریق فرهنگ غربی با شعار سازندگی بیشتر هدف بود تا پیشرفت کشور.
شیوه زندگی کنونی وقتی از هم می پاشد و راهش بسته می شود که سرچشمه پدید آمدنش مشخص گردد، پس باید به فکر باطن این شیوه زندگی باشیم و اصل و فرع و ظاهر و باطن را با هم درنیامیزیم و مردم بخصوص جوانها درک کنند که کوشش در فربه نمودن حیات دنیوی با گرایشات ماتریالیستی نتیجه ای بجز خسران نخواهد داشت.
در سیره امیرالمومنین (علیه السلام) به وضوح می توان توجه ایشان به تمامی ساحت های تربیتی اعم از اعتقادی، اجتماعی، فردی، سیاسی، اقتصادی، هنری، زیستی و بدنی، علمی و غیره را درک کرد.
در پایان آرزو می کنیم جوانان ایران زمین با کسب مبانی اصیل دینی و ملی سنتی خویش، فریب سبک زندگی غربی را نخورده و به زلال چشمه سبک زندگی ایرانی اسلامی خویش بازگردند.
پاسخی بگذارید